Rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD) là một rối loạn về khí sắc, được đặc trưng bởi các triệu chứng xảy ra vào cùng một thời điểm mỗi năm, thường là vào giai đoạn ngày ngắn hơn đêm của mùa thu và mùa đông. Mặc dù tình trạng này thường tự biến mất trong vòng vài tháng, nhưng nó cũng có thể gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến cảm giác và chức năng của một người.
Theo DSM-5, Rối loạn cảm xúc theo mùa không được coi là một rối loạn riêng biệt, mà nó là một “phân loại” của Rối loạn Trầm cảm chủ yếu. Để được chẩn đoán mắc SAD, người ta cần phải đáp ứng đủ các tiêu chuẩn chẩn đoán của Rối loạn Trầm cảm chủ yếu. Bên cạnh đó, các tiêu chí sau cũng cần được đáp ứng để rối loạn có thể được xác định là một rối loạn theo mùa:
– Mẫu thức của sự khởi phát và chấm dứt của giai đoạn trầm cảm chủ yếu được diễn ra theo mùa.
– Có 2 giai đoạn trầm cảm diễn ra đáp ứng đủ tất cả những tiêu chí ở trên trong vòng 2 năm, mà không có bất kỳ giai đoạn trầm cảm nào khác xảy ra vào thời điểm khác trong năm.
– Một mẫu thức mang tính lâu dài của việc có các giai đoạn trầm cảm chủ yếu liên quan đến mùa.
Nguyên nhân
Nguyên nhân của Rối loạn cảm xúc theo mùa được cho là do sự rối loạn nhịp sinh học của cơ thể. Việc tiếp nhận ánh sáng mặt trời giúp điều chỉnh nhịp sinh học này. Khi trời tối, tuyến tùng sẽ sản sinh chất melatonin, gây cảm giác buồn ngủ, chính ánh sáng mặt trời giúp dừng quá trình sản xuất melatonin và báo hiệu về ngày mới.
Trong những ngày mùa đông, với ngày ngắn hơn đêm, mọi người có thể cần phải thức dậy trước khi mặt trời mọc, và tan làm về trễ hơn giờ mặt trời lặn, vì vậy những nhịp điệu thường ngày có thể bị gián đoạn do thiếu tiếp xúc với ánh mặt trời, tạo ra những triệu chứng của chứng Rối loạn cảm xúc theo mùa.
Bên cạnh đó, việc tiếp xúc không đủ với ánh sáng mặt trời còn có thể liên quan đến mức độ melatonin và serotonin thấp, thèm tinh bột và đồ ngọt, tăng cân và rối loạn giấc ngủ…
Triệu chứng
Các triệu chứng của Rối loạn cảm xúc theo mùa xảy ra theo chu kỳ hàng năm, trong những tháng mùa động. Chúng có thể bao gồm:
– Khí sắc trầm buồn;
– Mệt nhọc, kiệt sức;
– Xa rời xã hội;
– Tăng việc ngủ;
– Tăng cảm giác thèm ăn và thèm carbohydrate (đồ ngọt, tinh bột,…)
– Tăng cân;
– Dễ cáu gắt;
– Khó khăn trong tương tác liên cá nhân (đặc biệt là sự nhạy cảm khi bị từ chối)
– Cảm giác mệt mỏi, nặng nề trên cơ thể.
Nguồn: https://www.verywellmind.com/what-is-seasonal-affective-disorder-1065408